บันทึกการเรียนรู้ครั้งที่ 1 วันศุกร์ที่ 13 มกราคม พ.ศ.2560

เนื้อหาที่เรียน

เด็กที่มีความต้องการพิเศษ (Children with special needs )

ความหมายของเด็กที่มีความต้องการพิเศษ

1. ทางการแพทย์
มักจะเรียกเด็กที่มีความต้องการพิเศษว่า “เด็กพิการ”
2. ทางการศึกษา
             ให้ความหมายเด็กที่มีความต้องการพิเศษว่าหมายถึง เด็กที่มีความต้องการทางการศึกษาเฉพาะของตัวเอง ซึ่งจำเป็นต้องจัดการศึกษาให้ต่างไปจากเด็กปกติทางด้านเนื้อหา หลักสูตร กระบวนการที่ใช้ และการประเมินผล

สรุปได้ว่าเด็กที่มีความต้องการพิเศษหมายถึง

-เด็กที่ไม่อาจพัฒนาความสามารถได้เท่าที่ควรจากการให้การช่วยเหลือ และการสอนตามปกติ

-มีสาเหตุจากสภาพความ บกพร่องทางร่างกาย สติปัญญา และอารมณ์

-จำเป็นต้องได้รับการกระตุ้น ช่วยเหลือ การบำบัด และฟื้นฟู

-จัดการเรียนการสอนที่เหมาะกับลักษณะและความต้องการของเด็กแต่ละบุคล

พฤติกรรมและพัฒนาการของเด็กที่มีความต้องการพิเศษ

1.พัฒนาการ

-การเปลี่ยนแปลงในด้านการทำหน้าที่และวุฒิภาวะของอวัยวะต่างๆรวมทั้งตัวบุคคล

-ทำให้สามารถทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

2.เด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการ 

-เด็กที่มีพัฒนาการล่าช้ากว่าเด็กปกติในวัยเดียวกัน

-พัฒนาการล่าช้าอาจพบเพียงด้านใดด้านหนึ่ง หลายด้าน หรือทุกด้าน

-พัฒนาการล่าช้าในด้านหนึ่งอาจส่งผลให้พัฒนาการในด้านอื่นล่าช้าด้วยก็ได้

3.ปัจจัยที่มีผลต่อพัฒนาการเด็ก

-ปัจจัยทางด้านชีวภาพ = ด้านร่างกาย 

-ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมก่อนคลอด = ตอนอยู่ในท้องแม่ประสบอุปบัติเหตุระหว่างคลอด    

-ปัจจัยด้านกระบวนการคลอด = กระบวนการระหว่างคลอดของหมอ     

-ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมหลังคลอด = ครอบครัวมีปัญหา 

4.สาเหตุที่ทำให้เกิดความบกพร่องทางพัฒนาการ

1. พันธุกรรม

Aldinism (โรคสีผิวเผือก) ไม่มีสารมิลานินป้องกันผิวจากแสงแดดไม่มีเม็ดเลือดสีเสี่ยงเป็นมะเร็งผิวหนังออกเล่นกับเพื่อนไม่ได้

Neurofibromatosis (โรคเท้าแสนปม) เมื่อตุ่มออกก็จะงอกออกมาเหมือนเดิมต้องรักษาความสะอาด รักษาได้แต่ไม่หายคนที่เป็นน้อยก็จะฉีดยาหรือไม่ก็ฉายแสง

Cleft/Cleft Palate (ปากแหว่งเพดานโหว่) รักษาได้โดยการผ่าตัดและเย็บ ส่วนมากจะเกิดกับเด็กที่ฐานะยากจนเมื่อเด็กพูดเหมือนลมออกปากตลอดเวลาจะกลายเป็นเด็กที่พูดไม่ชัดหากไม่ผ่าตัดตั้งแต่เด็กจะกลายเป็นคนที่พูดไม่ชัด

-เด็กจะมีพัฒนาการล่าช้ามาตั้งแต่เกิดหรือสังเกตได้ชั่วระยะไม่นานหลังเกิด มักมีลักษณะผิดปกติแต่กำเนิดร่วมด้วย

-ธาลัสซีเมีย

2. โรคของระบบประสาท

-เด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการส่วนใหญ่มักมีอาการหรืออาการแสดงทางระบบประสาทร่วมด้วย 

-ที่พบบ่อยคืออาการชัก (อาการชักเกิดจากระบบประสาท)

3. การติดเชื้อ 

-การติดเชื้อตั้งแต่อยู่ในครรภ์ น้ำหนักตัวแรกเกิดน้อย ศีรษะเล็กกว่าปกติ อาจมีตับม้ามโต การได้ยินบกพร่อง ต้อกระจก

-นอกจากนี้การติดเชื้อรุนแรงภายหลังเกิด เช่น สมองอักเสบ เยื้อหุ้มสมองอักเสบ เป็นสาเหตุที่พบได้บ้าง

-เสียงต่อการเป็นหูหนวกตาบอด

4. ความผิดปกติเกี่ยวกับเมตาบอลิซึม

-โรคที่ยังเป็นปัญหาสาธารณสุขไทย คือ ไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดต่ำ

***ระบบเผาผลาญเป็นโรคไทรอยในเลือดต่ำต่อมไทรอยช่วยให้ร่างกายทำงานปกติรักษาโดยการกินยาอย่างสม่ำเสมอ***

5. ภาวะแทรกซ้อนระยะแรกเกิด

-การเกิดก่อนกำหนด(หายใจเองไม่ได้ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ) น้ำหนักตัวแรกเกิดน้อย และภาวะขาดออกซิเจน

6. สารเคมี

-ตะกั่วเป็นสารที่มีผลกระทบต่อเด็กและมีการศึกษามากที่สุด

-มีอากาศซึมเศร้า เคลื่อนไหวช้า ผิวดำหมองคล้ำเป็นจุดๆ

-ภาวะตับเป็นพิษ

-ระดับสติปัญญาต่ำ

แอลกอฮอล์

-น้ำหนักแรกเกิดน้อย

-มีอัตราการเพิ่มน้ำหนักหลังเกิดน้อย ศีรษะเล็ก

-พัฒนาการของสติปัญญาก็มีความบกพร่อง

-เด็กบกพร่องทางพฤติกรรมและอารมณ์

-Fetal alcohol syndrome, FAS
-ช่องตาสั้น  

-ร่องริมฝีปากบนเรียบ

-ริมฝีปากบนยาวและบาง  

-หนังคลุมหัวตามาก

-จมูกแบน 

-ปลายจมูกเชิดขึ้น

นิโคติน

-น้ำหนักแรกเกิดน้อย ขาดสารอาหารในระยะตั้งครรภ์

-เพิ่มอัตราการตายในวัยทารก

-สติปัญญาบกพร่อง

-สมาธิสั้น พฤติกรรมก้าวร้าว มีปัญหาด้านการเข้าสังคม

7. การเลี้ยงดูที่ไม่เหมาะสม
รวมทั้งการขาดสารอาหาร

8. สาเหตุอื่นๆ

อาการของเด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการ

-มีพัฒนาการล่าช้าซึ่งอาจจะพบมากกว่า 1 ด้าน

-ปฏิกิริยาสะท้อน (primitive reflex) ไม่หายไปแม้จะถึงช่วงอายุที่ควรจะหายไป

แนวทางการวินิจฉัยเด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการ

1. การซักประวัติ

-โรคประจำตัว โรคทางพันธุกรรม

-การเจ็บป่วยในครอบครัว

-ประวัติฝากครรภ์ 

-ประวัติเกี่ยวกับการคลอด      

-พัฒนาการที่ผ่านมา     

-การเล่นตามวัย การช่วยเหลือตนเอง   

-ปัญหาพฤติกรรม   

-ประวัติอื่นๆ
 เมื่อซักประวัติแล้วจะสามารถบอกได้ว่า

-ลักษณะพัฒนาการล่าช้าเป็นแบบคงที่ หรือถดถอย

-เด็กมีระดับพัฒนาการช้าหรือไม่ อย่างไร อยู่ในระดับไหน

-มีข้อบ่งชี้ว่ามีสาเหตุจากโรคทางพันธุกรรมหรือไม่

-สาเหตุของความบกพร่องทางพัฒนาการนั้นเกิดจากอะไร

-ขณะนี้เด็กได้รับการช่วยเหลือและฟื้นฟูอย่างไร

2. การตรวจร่างกาย

-ตรวจร่างกายทั่วๆไปและการเจริญเติบโต

-ภาวะตับม้ามโต 

-ผิวหนัง

-ระบบประสาทและวัดรอบศีรษะด้วยเสมอ

-ดูลักษณะของเด็กที่ถูกทารุณกรรม (child abuse)

-ระบบการมองเห็นและการได้ยิน

3. การสืบค้นทางห้องปฏิบัติการ

4.การประเมินพัฒนาการ

-การประเมินแบบไม่เป็นทางการ

การประเมินที่ใช้ในเวชปฏิบัติ

-แบบทดสอบ Denver II

-Gesell Drawing Test 

-แบบประเมินพัฒนาการเด็กตามคู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กอายุแรกเกิด - 5 ปี สถาบันราชานุกูล